پاسخ فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های مختلف گندم دیم به تنش سرما

به‌منظور ارزیابی پاسخ فیزیولوژیکی ژنوتیپ‌های مختلف گندم دیم به تنش سرما آزمایشی در سال زراعی 87-1386 طی دو فاز مزرعه‌ای و آزمایشگاهی در ایستگاه تحقیقات دیم قاملو در استان کردستان و آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک‌های کامل تصادفی، در 3 تکرار انجام گرفت. در بررسی آزمایشگاهی تنش سرمایی شامل کاشت در دماهای 20 (شاهد)، 10 و 5 درجه سانتی‌گراد به‌عنوان سطوح عامل اصلی و 12 ژنوتیپ مختلف گندم دیم (Triticum aestivum L.) نیز به‌عنوان سطوح عامل فرعی در نظر گرفته شد. در فاز مزرعه‌ای نیز سه تاریخ کاشت 10 مهر، 25 مهر و 15 آبان که برای اعمال دماهایی حدوداً معادل دماهای فوق‌الذکر انتخاب شدند به‌عنوان سطوح عامل اصلی تعیین گردید. نتایج آزمایش نشان داد که تنش سرما و ژنوتیپ تأثیر معنی‌داری بر محتوی کلروفیل و قند برگ، اسیدهای چرب، پلی‌آمین‌ها و آب برگ هم در شرایط مزرعه‌ای و هم در آزمایشگاه دارند. بین ژنوتیپ‌های مختلف تفاوت معنی‌داری از نظر پروتئین، اسپرمین و اسید اولئیک مشاهده نگردید. تنش سرما و ژنوتیپ تأثیر معنی‌داری بر مقاومت به سرما (LT50) و نشت الکترولیت‌ها داشتند. از بین ژنوتیپ‌ها، آگوستا دارای بیشترین مقاومت به سرما (LT50) و کمترین درصد نشت الکترولیت‌ها بود. ژنوتیپ‌های سرداری و آگوستا با دارا بودن بیشترین کلروفیل a، کلروفیل b، قندهای محلول، پروتئین برگ، پلی‌آمین‌هایی نظیر پوترسین، اسپرمین، اسپرمیدین و اسید‌های چرب اسید لینولنیک و اسید اولئیک دارای بیشترین عملکرد دانه (1178 تا 1210 کیلوگرم در هکتار) بودند.